BUCZYNIEC (niem. Buchwalde)

Nazwa osady pochodzi od rzeczownika “Buche” – buk, to jest z okresu, kiedy buk zajmował większość drzewostanu, a wieś usytuowana jest właśnie na byłej polanie leśnej. Pośrednio pierwszy raz wzmiankowana w dokumencie z 16 września 1344 roku dotyczącym darowizny na rzecz elbląskiego Szpitala Świętego Ducha. Również w opisie granic dóbr lennych w Dziśnitach z 1369 roku wspomina się o wspólnych punktach granicznych dotyczących Rychlik, Dziśnit, Lepna i Buczyńca. Od 1315 roku Szpital Świętego Ducha otrzymał w dotacji od Zakonu Rychliki, a od 1344 roku uposażenie to powiększono o dalszych 46 morg, czyli o Buczyniec.

Właściwie pierwsza bezpośrednia wzmianka o wsi pochodzi z roku 1619, w rocznych zestawieniach kasowych elbląskiego szpitala. Według relacji przełożonego tego szpitala z 1660 roku (a więc po pokoju oliwskim kończącym kolejną wojnę polsko – szwedzką) jest tu 7 chłopów, z których 3 ma spalone zabudowania, a 4 dalsze gospodarstwa są spustoszone. Oprócz chłopskich budynków gospodarskich, jest tu również grunt z karczmą. Ze spisu na roku 1819 roku wynika, że we wsi jest sześciu chłopów z których każdy ma po 2 łany, karczmarz ma 1 łan, leśniczówka 1 łan, ponadto jest jeden zagrodnik i budynek szkoły z ogrodem. W 1835 roku rozbudowano w Buczyńcu nową siedzibę leśnictwa z zabudowaniami gospodarczymi.
Budowa Kanału Elbląskiego w latach 1844 – 1860 miała istotne znaczenie dla wsi, mimo pewnego oddalenia od obiektów pochylni. Powstał tu duży plac wyładunkowy i przystań, zbudowano mieszkania dla dwóch rodzin robotników kanałowych, zaczęła rozwijać się turystyka. Pochylnia stała się szybko ulubionym miejsce wycieczek mieszkańców okolic, włącznie z Elblągiem i Pasłękiem. W tym celu zsynchronizowano nawet rozkład jazdy pociągów i statków (w sezonie). 28 kwietnia 1934 roku z udziałem nadburmistrza Elbląga – Johannesa O. H. Woelk´a, władze miejskie oddały do użytku schronisko młodzieżowe i noclegownię dla żeglarzy. Z uwagi na potrzeby ruchu turystycznego obiekt przekazano w prywatne ręce i w ten sposób powstała tu gospoda, kierowana przez małżeństwo Emila i Gretę Steffen. W dniu 7 lipca 1935 roku pochylnię w Buczyńcu wizytował podczas swej podróży do Prus Wschodnich przywódca chłopów Rzeszy – Walter Darré.
Przed 1945 rokiem we wsi na uwagę zasługiwał dom podcieniowy Richarda Grunwalda, gdzie od frontu podcień spoczywał na pięciu filarach, a z boku na dwóch. Dom miał “ciemną kuchnię” i nosił na drzwiach napis: “Anno 1757 Nr 6”. W stylu oberlandzkich domów podcieniowych wybudowano w latach 1838 – 1940 nową szkołę, która zachowała się w niezłym stanie do dziś. Wieś liczyła w 1945 roku 142 mieszkańców. Od września 1944 roku napływali do wsi uciekinierzy z rejonu Gołdapi i Angerapp (obecnie Oziersk w Obwodzie Kaliningradzkim). Wojska sowieckie zajęły wieś 23 stycznia 1945 roku.Ostatnim niemieckim leśniczym w Buczyńcu był Hermann Janzen, którego syn – Robert, urodzony w 1931 roku w Buczyńcu jest obecnie pionierem efektywnej współpracy niemieckiej gminy Meineresen i Rychlik oraz autorem opracowań dotyczących Buczyńca i tutejszych lasów.

Opracował i udostępnił historyk mgr Lech Słodownik

{gallery}historia/buczyniec{/gallery}