ŚLIWICA (niem. Nahmgeist)

Prof. J. Powierski wiąże niemiecką nazwę Śliwice z domniemanymi wyrazami pruskimi: bliskim litewskiemu namos “dom” i -geist, jako pruskie geide “czekać”. Po wojnie do ok. 1948 r. używano popularnie nazwy “Duchowo”, co jest dowolnym tłumaczeniem dotychczasowej nazwy niemieckiej. Nazwa Śliwice weszła do użytku po roku 1948, w wyniku działań tzw. Komisji Ustalania Nazw Miejscowych. Pierwsze dane dot. Śliwic pochodzą z ksiąg czynszowych Zakonu. Trudno jest ustalić dokładną datę lokacji wsi, mogło to być prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku. Dopiero z 1427 r. pochodzi informacja, że jeden “wolny Prus” ma tu 28 łanów ziemi. Następnie w 1448 r. dwaj wolni Prusowie – Stybur i Gabriel mają już wspólnie wspomniane 28 łanów. W 1513 r. odnotowano, że 24 łany w Śliwicy są na prawie magdeburskim.

W tym czasie wieś należała do Lorenza Lewalda (1539r.), a jeden z przedstawicieli tego rodu – Christoph v. Lewald był obsadzony z dniem 28.XI.1521 r. jako naczelnik w Miłomłynie i “pan na Marwicy i Jelonkach”. Pod datą 28.I.1543 r. zapisano, że Śliwice mają 25 łanów ziemi na prawie pruskim i podlegają ewangelickiej parafii w Jelonkach. W latach 1572-1600 osiadł tu Wilhelm v. Bochsen, marszałek nadworny księcia Albrechta Fryderyka, jako zarządca dóbr z urzędu, z polecenia urzędnika ziemskiego – v. Zehmen´a . We wsi było dwóch zagrodników, rataj i pasterz. Następna informacja pochodzi dopiero z 1.II.1626 r., gdy wieś została złupiona w wyniku rajdu polskiej kompanii maruderów, z wojsk stacjonujących pod Pasłękiem. Pod koniec XVII w. Śliwice były prawdopodobnie wsią czynszową i folwarkiem szlacheckim. W 1652 r. niejaki Georg Corlik uprawiał tu 24 łany. W XVIII w. wieś stała się domeną królewską. W 1785 r. we wsi było 17 “dymów” , a dobrami zarządzał A. Lietz. Około 1870 r. domenę królewską w Śliwicy posiadał por. Rudolf Wichmann, którgo żona Wilhelmina Thaer – wniosła te dobra jako wiano małżeńskie. W drugiej połowie XIX w. wieś podlegała pod urząd obwodowy w Kątach, a do majątku należał także folwark w Liszkach, gdzie była owczarnia i czworaki. Majątek liczył w sumie 580 ha ziemi. Właściciel majątku wkrótce doprowadził Śliwice do upadku. W obliczu przymusowej licytacji, jego żona usiłowała dobra sprzedać, ale nic nie wskórała. Osiągnął to dopiero w 1900 r. kpt. Martin v. Perbandt (14.I.1863-25.III.1949) – służący w tym czasie w Grudziądzu. Przejął dobra śliwickie za cenę oddłużenia i renty osobistej dla Wilhelminy Wichmann, ratując tym samym jej ojcowiznę. Majątek przedstawiał obraz zgoła opłakany, w oborze było tylko 4 krowy, które nie miały nawet pożywienia. Kpt. Martin v. Perbandt ożeniony był (1897r.) z siostrą por. R. Wichmann´a – Cecilią W. Perbandt´owie (Geschlecht von Perbandt) należeli do starej szlachty wschodniopruskiej, a ich główne dobra znajdowały się w Sambii (Samland). Z Langendorf´u (obecnie Długa powiat Bartoszyce) pochodzą von Perbandt´owie ze Śliwic. Protoplastą tej gałęzi rofowej był Albrecht v. Perbandt – naczelnik Kłajpedy w 1545 r. Herb przedstawiał kunę wspiętą na polu białym, jabłko królewskie trzymającą. W klejnocie powtórzone godło. Kpt. v. Perbandt dźwignął szybko gospodarkę rolną w majątku, dysponując znacznymi kwotami wniesionymi w wianie przez jego drugą żonę (1908r.) – baronównę Esterę von Troschke (1883-1955). Ród v. Troschke wywodził się z Czech, a następnie przywędrował na Śląsk. Jedno odgałęzienie rodu było polskie – baronowie von Truczka. Nowy gospodarz wybudował w Śliwicy, ok. 1910r. okazały dwór, cieplarnie kwiatowo-warzywne, czworaki dla robotników dworskich, ujeżdżalnię ( nosi do dzisiaj datę 1910 r.), stodoły i część stajni. Uruchomił także szkołę, przystosowując do tego celu kupioną gospodę, po lewej stronie drogi do Krasina.. Przed 1945 r. wieś z folwarkiem w Liszkach liczyła 362 osoby. Z drugiego małżeństwa mjr Martin v. Perbandt (awansował w czasie I wojny światowej) miał dwoje dzieci: córkę Esterę-Sigrid v. P. (ur.16.VIII.1909 r. w Śliwicy) i syna Martina v. P (ur.22.II.1922 r. w Śliwicy).. Jako podporucznik kawalerii został ciężko ranny walkach koło Szemieniowki w pobliżu Bobrujska na froncie wschodnim i zmarł 2.I.1942 r. w wyniku odniesionych ran w lazarecie w Juterbog. Pochowany został w Śliwicach na cmentarzyku familijnym położonym na pagórku 60,4 m n.p.m., niedaleko rzeczki Klepiny – popularnie zwanej przed wojną “Żmijówką”, obok swego dziadka – Karola v. Perbandt´a, który był nota bene, cenionym malarzem, a jego obrazy uznawane za wybitne, znajdują się w muzeum w Oakland k/ San Francisco (USA). Córka – Estera-Sigrid v. P., mieszka obecnie we Freiburgu (Niemcy). W 1932 r. śliwickie dobra liczyły 617 ha, w tym 362 ha ziemi ornej, 3 ha stawów, 125 ha łąk i pastwisk, 115 ha lasu. Hodowano 180 sztuk bydła szlachetnych odmian, 58 koni, 72 krowy, 59 świń i 593 owce. Przed II wojną światową ulubionym miejscem wycieczek mieszkańców Nahmgeist były oczywiście obiekty pochylni w Kątach, ze znaną gospodą “Pod zielonym wieńcem”. Przede wszystkim odwiedzano jednak pochylnię w Buczyńcu Przy wylocie ze Śliwic w kierunku Krasina, po prawej stronie, na niewielkim pagórku, był cmentarz wiejski, którego zarośnięte resztki można oglądać jeszcze dzisiaj. Wieś ewakuowała się w dniu 20.I.1945 r. ostatnim pociągiem odchodzącym ze stacji kolejowej Nowa Wieś Cierpkie. Po zajęciu Śliwic żołnierze sowieccy spalili dwór v. Perbandtów. Do dzisiaj zachował się pochodzący z drugiej poł. XVIII w. spichlerz z ładną – drewnianą sygnaturką. Są w nim masywne piwnice z łukowymi sklepieniami. Spichlerz (obecnie w stanie postępującej ruiny) miał przejście podziemne do znajdującego się obok dworu. Z tyłu za spichlerzem znajduje się obszerny staw, natomiast drugi nieco większy staw, usytuowany jest w założeniu parkowym, opodal skrzyżowania drogi asfaltowej do Budek i Jelonek oraz sentymentalnej drogi polnej, obsadzonej pięknymi, wiekowymi lipami – do Liszek Większość osadników polskich przybyła do Śliwic po 1945 r. z okolic Warszawy (Marki, Zielonka, Kobyłka i in.). Obecnie część z nich powróciła do tych podwarszawskich miejscowości.

Opracował i udostępnił historyk mgr Lech Słodownik