Skip to main content

SÓJKI (niem. Köxten)

2009-03-08

W zapisach Keexten, Keextin. Z 12 marca 1303 roku pochodzi dokument lokacyjny dla osady, wydany przez mistrza krajowego Zakonu – Konrada Sacka w Dzierzgoniu. Nadaje on Prusowi Kanthyen i jego spadkobiercom dwa łany na polu Sójki (im Felde Keexten), wolne od pracy chłopskiej. Kanthyen zobowiązany jest stawać zbrojnie na wyprawy i do budowy nowych umocnień. Następny zapis lokacyjny dla Sójek został wydany w Przezmarku 15 czerwca 1347 roku przez komtura dzierzgońskiego Conrada von Brunyngesheym. Nadaje on „wiernemu Tulnyke – Thomasowi z Sójek i jego następcom 2 łany i 9 morg na polu wsi Sójki”.

Prawdopodobnie tym wiernym Tulnyke jest tłumacz (Tolk – Dolmetscher), tym bardziej, że pada tu jego imię – Thomas. Ciekawym jest zapis lokacyjny z 1 stycznia 1425 roku, w którym główny szatny komturii dzierzgońskiej Niclos Jorlicz nadaje „wiernemu Prusowi Peterowi Michelssonowi” półtorej łana, z uwagą, iż winien będzie on służbę na rzecz Zakonu, ale „po zaludnieniu kraju”. Być może chodzi tu o tak zwane pustki, które powstały po zakończonych wojnach Zakonu z Polską.
Z danych zawartych w krzyżackich księgach czynszowych wynika, że po lokacji Sójki były typową pruską wsią czynszową. Dopiero 9 października 1534 roku Markgraf Albrecht zapisał Sójki jako lenno – Mertenowi von Wallenrodt, z wyłączeniem Prakwic, Królikowa i Pachoł. W następnych latach dobra te były w posiadaniu Friedricha von Polenza (1624), rodziny von Reibnitz (1637) i od 1738 roku – hrabiego Friedricha Reinholda von Finckenstein.
Na podstawie dokumentu kupna z 12 grudnia 1669 roku dotyczącego 12 morg i 38 prętów łąk położonych między Dzierzgonką a strugą Reisenbach koło Mokajm wynika, że w tym czasie „dziedzicem na Sójkach” (Erbherrn auf Keuchsen) jest Johann Ernst von Reibnitz.
W 1785 roku, według Goldbecka, Sójki są szlacheckim folwarkiem z 18 „dymami”. W 1875 roku mieszkało we wsi 97 osób. W drugiej połowie XIX wieku gospodarzył tu na 276 ha niejaki Adolf Szelinski – do około 1903 roku, a następnie dobra zostały kupione przez właścicieli sąsiedniego Jankowa. Obecnie ładny, parterowy dworek jest w rękach prywatnych.
 
Opracował i udostępnił historyk mgr Lech Słodownik